چند وقت پیش مصاحبه ما با علی شهابی دندانساز قدیمی نیریز را خواندید. در این شماره، با رضا جامی دیگر دندانساز قدیمی نیریز گفتگو کردیم که میخوانید:
رضا جامی زادگاه خود را شیراز میداند و میگوید: «سال ١٣٤٦ متولد شدم. پدر و مادرم استهبانی هستند؛ اما من در شیراز به دنیا آمدم، در استهبان بزرگ شدم و از سال ١٣٦٨ در نیریز کار کردم.»
چه شد که دندانسازی را انتخاب کردید؟
از کلاس پنجم ابتدایی دندانسازی را نزد عمویم زندهیاد حاجحسین جامی بزرگوار شروع کردم و همزمان با کار کردن، تا زمان خدمت درس خواندم. در خدمت هم در بیمارستان بقایی اهواز کار دندانپزشکی انجام میدادم. بعد از خدمت، آمدم نیریز. یعنی از تهران مدرکم را گرفتم و چون مدرک به نام نیریز بود، به نیریز آمدم. در اینجا یکی دو سال برای آقای شهابی کار کردم و بعد مستقل و ماندگار نیریز شدم؛ خب خاک نیریز هم که دامنگیر است.
آیا برای این کار مدرکی هم مورد نیاز بود؟
خب بله، مدرک که موردنیاز بود؛ اما از سال ٧٠ تا الان این مدرک را نمیدهند و کسانی که میخواهند این کار را انجام دهند، باید در رشته دندانپزشکی و لابراتواری مدرک بگیرند. الان به تعداد خیلی کمی این مدرک را میدهند؛ مثلاً در کل کشور به ١٠ نفر.
مواد مورد نیاز خود را از کجا تهیه میکردید؟
از فروشگاههای تهران و شیراز.
در شروع کار، تعداد مشتریهایتان چقدر بود؟ راضی بودید؟
خب نیریز شهری است که همیشه برای غریبهها بد نیست. خدا را شکر از همان اوایل خوب بود و بعد بهتر هم شد.
آیا دندانسازی کار سختی است؟
بیشتر یک کار هنری است و تجربه در آن خیلی مهم است. چون همه دهانی مثل هم نیست. همه فَکی هم مثل هم نیست.
اگر به روزهای قدیم برگردید، آیا دوباره همین شغل را انتخاب میکنید؟
نه! چون کاری است که تنوعی در آن نیست و بعد از یک مدت تکراری و یکنواخت میشود. این همه تکرار آدم را خسته میکند.
در شروع کار شما، قیمت هر دست دندان چقدر بود؟
سالهای شروع کار من یعنی سال ١٣٦٨، قیمت هر دست دندان ٢٠ هزار تومان بود. دندانهای چکسلواکی از بهترین دندانها بودند. سالهایی که پیش عمویم شاگردی میکردم، یادم هست قیمت هر دست دندان ٥ تا تک تومانی بود. البته آن موقع پول ایران ارزش داشت و مثل الان نبود. درحال حاضر هم که قیمت هر دست دندان از یک میلیون و نیم شروع میشود تا ٧- ٦ میلیون تومان که از نوع آلمانی و ایتالیایی و از بهترین دندانها است.
آیا تحریمها روی دندان هم اثر داشته؟
صد درصد. به طور مثال ما دو سه سال پیش یک دست دندان را میخریدیم ٦٠٠ هزار تومان؛ الان قیمت همان دست دندان شده یک میلیون و هفتصد و پنجاه هزار تومان. در این سه سال یکباره قیمت دندان قیام کرد.گچ را قبلاً کیلویی ٢ هزار تومان میخریدیم؛ الان باید بخریم کیلویی ٢٥ هزار تومان. قبلاً با اصرار و به صورت قسطی به ما مواد دندانسازی میدادند؛ اما الان باید جلو جلو پول را بپردازیم و مواد هم آن طور که باید و شاید نیست و کلی هم گران شده. من که فکر میکنم همه این افزایش قیمتها تقصیر دولت است؛ چون قیمت دلار دست دولت است.
در مورد دندان با روکش طلا توضیح دهید.
برای دندان با روکش طلا، از شیراز طلای ورقشده میآوردیم و دندان با روکش طلا میساختیم. آن موقع قیمت آن دندان ٦٠ - ٥٠ هزار تومان بیشتر نمیشد. الان هم گهگاهی مشتری دندانهای روکش طلا داریم؛ ولی خب قیمت آن نزدیک به چهار میلیون و نیم میشود. یعنی قیمت یک دست دندان نسبتاً خوب. بنابراین افراد بودجهاشان نمیرسد و نمیخرند.
آیا بر کار شما نظارتی هم صورت میگیرد؟
بله. الان شبکه بهداشت مرتب بر کار ما نظارت دارد. اگر هم نباشند، خودمان میرویم دنبالشان و به خاطر بیماریهای اخیر مرتب با شبکه بهداشت همکاری داریم و در جلسات استان شرکت میکنیم.
آیا مانند سابق مراجعهکننده دارید؟
در حال حاضر همه شغلها با رکود روبرو هستند و شغل ما هم مسلماً همین گونه است. قبلاً تعدا مشتریهای ما به روزی ٣٠ نفر هم میرسید؛ اما الان در طول روز به زحمت ٦- ٥ نفر مراجعه میکنند که همانها هم اکثرشان پول ندارند و دستشان خالی است.
آیا خاطرهای هم در این زمینه دارید؟
تنها خاطرهای که به ذهنم میرسد، مربوط به عروس و دامادی است که یک هفته قبل ازعروسیاشان آمدند و با هم دندان گذاشتند که البته خاطره تلخی بود و از نداری، کارشان در جوانی به دندان گذاشتن کشیده بود.