مغازهها بسته، بازار تعطیل، خیابانها خلوت... کی تمام میشود این کرونا؟ کی نفسی از سرِ آسودگی و بدون ماسک خواهیم کشید؟ گرانیهای سرسامآور از یک طرف، این کرونا هم تمامی ندارد انگار، تعطیلی مشاغل فشار زیادی به اکثر قشرها وارد میکند و قشر هنرمندان از این قاعده مستثنی نیست.
کلاسهای موسیقی یکی از همین کلاسهایی است که مدتها است به خاطر کرونا تعطیل شده و نوازندگان ضرر زیادی از این بابت دیدهاند.
در این مورد گزارشی تهیه کردهایم که میخوانید:
کمیل امینپور مسئول آموزشگاه موسیقی سار، ۲۲ سال است که در حوزه موسیقی فعالیت دارد.
او میگوید: «از شروع کرونا تاکنون، حدود ٩٠ درصد افت داشتهایم. »
او هم عقیده دارد در زمینه موسیقی، بازدهی آموزش مجازی به مراتب کمتر از آموزش حضوری است. ادامه میدهد: «حتی مدارس هم که کلاسها را به صورت مجازی برگزار میکنند، از سر اجبار است؛ وگرنه بازدهی کلاسهای مجازی بسیار پایین است و بسیاری از هنرجوها ترجیح میدهند شرکت نکنند. چون نسبت به صرف وقت و هزینه، نتیجه مطلوب حاصل نمیشود.»
امینپور میگوید: «تنها ٥ درصد از هنرجویان ما در کلاسهای آنلاین شرکت میکنند؛ آن هم فقط صرف یادآوری است.
چون موسیقی هنری سخت و فرّار از ذهن است و اگر هنرجو برای مدتی آن را کنار بگذارد، چه از نظر توانایی جسمی و چه از نظر توانایی ذهنی به شدت افت خواهد کرد. بنابراین کسانی که موسیقی را به صورت مجازی دنبال میکنند، صرف این است که از لحاظ جسمی دستشان کُند نشود و از نظر ذهنی موسیقی را فراموش نکنند.»
در مورد برگزاری کنسرتها میگوید: «ما در سال ٩٩ به رغم مشکلات فراوان، توانستیم کنسرتی به صورت آنلاین برگزار کنیم و بخشی از هزینههای برگزاری آن را شرکت فولاد و بخشی از آن را شهرداری تأمین کرد. همین جا از مدیرعامل محترم مجتمع فولاد غدیر و شهردار بزرگوار شهر نیریز تشکر میکنم. در حال حاضر برگزاری کنسرت به صورت حضوری اصلاً مقدور نیست و به صورت مجازی هم بسیار هزینهبر است؛ چون در کنسرت حضوری ما بلیطفروشی داریم و بخشی از هزینههایمان را هم اسپانسر(پشتیبان) تقبل میکند، ولی در مجازی چنین نیست. در اینجا باید بگویم ما حاضریم با نهادهای خصوصی برای برگزاری کنسرت همکاری داشته باشیم و حتی نوازندههایی از شیراز و تهران نیز دعوت کنیم.»
امینپور میگوید: «به هرحال در این شرایط سخت کرونا، هنرمندان به هرترتیبی گلیم خود را از آب میکشند و به قولی با سیلی روی خود را سرخ نگه میدارند؛ ولی متأسفانه کل جامعه هنری ضررهای زیادی در این دوران متحمل شد، خصوصاً نوازندگانی که از طریق برگزاری کنسرتها امرار معاش میکردند. البته سال گذشته وامی برای هنرمندان در نظر گرفتند که مبلغ ناچیزی بود و باید با سود بیشتر بازپس داده میشد. شاید این مبالغ در سطح کلان برای کشور مبلغ قابل توجهی باشد؛ ولی برای هنرمندان واقعاً مبلغ قابل توجهی نبود.»
کمیل امینپور میگوید: «امیدواریم مردم پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند تا این بیماری هرچه زودتر رخت بربندد؛ چون همه مردم، از کاسب و کارگر گرفته تا شاغلان در همه صنوف، از این شرایط بحرانی متضرر میشوند و با این گرانی و تورم، ادامه این روند واقعاً مشکل است.»
*****
صادق علیمردانی مسئول آموزشگاه رامش ١٥- ١٤ سال است که در زمینه موسیقی فعالیت دارد و کارشناس رشته موسیقی است.
او که ساز تخصصیاش سهتار است و در کنار آن کمانچه و ویولون هم مینوازد، میگوید: «بیشتر در زمینه کودک و نوجوان فعالیت داریم و اساتیدمان اکثراً از استهبان و نیریز هستند.»
در مورد این که آیا در دوران کرونا از تعداد هنرجویانشان کاسته شده یا نه میگوید: «خیلی زیاد، یک چیزی حدود ٥٠ درصد. تمام اهداف و برنامههایی که در این مدت داشتیم متوقف شد. چون اکثر برنامههایمان به صورت گروهی بود و به صورت گروهی پیشرفت بسیار بیشتری داشتیم.»
در مورد برگزاری کلاسها به صورت مجازی میگوید: «با قاطعیت میگویم که آموزش موسیقی به صورت مجازی نتیجه چندانی ندارد و حتی میتواند نتیجه عکس داشته باشد؛ خصوصاً برای کسانی که در این کار مبتدی هستند و میخواهند تازه آموزش موسیقی را فرا بگیرند. البته بعضی از خانوادهها اصرار دارند که آموزش موسیقی به صورت مجازی برگزار شود که با توضیحات ما قانع میشوند. ما تنها فکری که به ذهنمان میرسد، این است که به بچهها میگوییم دروس خود را ضبط کرده و برای اساتید بفرستند و در مقابل، استاد نکات درس و یا درس جدید را به صورت فایل ضبط شده برای هنرجو ارسال کند. مزیت این کار در مقابل کلاس آنلاین این است که هنرجو درس را در اختیار دارد و میتواند آن را مرور کند.»
در مورد برگزاری کنسرتهایشان میگوید: «پیش از کرونا ما کنسرتهای زیادی در سالن کتابخانه و... برگزار میکردیم که این باعث میشد بچهها بسیار تشویق و خانوادهها بسیار راضی باشند.»
صادق علیمردانی معتقد است: «من فکر میکنم شاید برگزاری کلاسهای ما با شرایط بهداشتی امکانپذیر باشد؛ چون ما کلاسهایمان به صورت تکنفره برگزار میشود و استاد و هنرجو با فاصله از هم مینشینند و با توجه به این که دریچهها باز و هوا در گردش است، فکر نمیکنم مشکلساز شود. ما همه نکات بهداشتی را رعایت میکنیم و اگر مسئولی از در وارد شود، میبیند که این کار مشکل ندارد. با این کار ما میتوانیم جان تازهای بگیریم.»
*****
مهدی فلاحتی از دیگر کسانی است که ١٥ سال است موسیقی کار میکند و ٥ سالی میشود آموزشگاه موسیقی دارد. او که به طور تخصصی گیتار و تئوری موسیقی درس میدهد میگوید: «اساتیدمان اکثراً از شیراز و نیریز هستند.»در مورد کرونا و برگزاری کلاسهای موسیقی میگوید: «در این مدت خیلی افت داشتهایم. در مرحله اول که خانوادهها حاضر نشدند بچههایشان را به کلاس موسیقی بفرستند که البته حق هم دارند. خب وقتی خانوادهای حاضر نیست فرزندش را به مدرسه بفرستد، چطور حاضر میشود او را به کلاس موسیقی بفرستد؟ در مرحلهی دوم اساتید و خصوصاً اساتید شیرازی حاضر نمیشوند در کلاسها شرکت کنند. چون در شرایط کرونا، برای هر رفت و برگشت حدود ٢٠٠ هزار تومان جریمه میشوند. در درجه سوم تعطیلیهای پیدر پی باعث شده تا کلاسها در حال حاضر برگزار نشود.»
فلاحتی هم از کسانی است که عقیده دارد کیفیت کلاسهای آنلاین اصلاً به پای کلاسهای حضوری نمیرسد.
میگوید: «هنرجویی که در آغاز راه است و دستش را کج میگیرد، استاد باید چطور به صورت آنلاین به او یاد دهد که دستش را درست بگیرد؟ این شیوه برای هنرجویان حرفهای خوب است.
البته با توجه به همه بدیهایی که کرونا داشت، این خوبی را داشت که باعث شد کلاسهای آنلاین (در کلیه زمینهها) شکل بگیرند و مراکز آموزشی و مردم به این باور برسند که میتوان کلاسهای آموزشی را به صورت آنلاین و در خانه نیز به صورت غیرحضوری برگزار کرد.»
ادامه میدهد: «کرونا برای ما هنرمندان خیلی گران تمام شد و به شدت تحت فشاریم. ما در این مدت نه تنها به فکر سود نیستیم، بلکه به این فکر میکنیم که بتوانیم هزینههایمان را سر ماه بپردازیم. البته در این یک سال و اندی، از طرف صندوق اعتباری هنر، کارتی به عنوان هنرکارت برای هنرمندان صادر شد و مبلغی به هنرمندان پرداخت شد که خیلی ناچیز بود و هزینههای یک ماه هنرمندان به سختی با این مبلغ تأمین شد.
اتفاق دیگری که متأسفانه در این مدت رخ داد، چند برابر شدن هزینهها از کرایه خانه و ... گرفته تا بقیه مایحتاج زندگی بود که این فشار زیادی را به همه اقشار جامعه و همچنین هنرمندان وارد کرد.»
در مورد برگزاری کنسرتها میگوید: «من به شخصه سعی میکردم در کارهایم تنوع داشته باشم و کنسرتهای زیادی هم برگزار میکردیم و با برگزاری کنسرت، کمبود مالی را جبران میکردیم. اما خب در حال حاضر متأسفانه همه چیز به حال تعلیق درآمده است.»
فلاحتی میگوید: «به عقیده من برای بهبود این روند ما چند کار میتوانیم انجام دهیم:
یکی ایمنسازی و ضدعفونی کردن کلاسها با رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی است. دیگری انفرادی برگزارکردن کلاسها است که خب ما این کار را همیشه انجام میدهیم و دیگر این که سایر نهادها مانند وزارت فرهنگ و ارشاد و... در این روزهای سخت مبلغی را به هنرمندان اختصاص دهند تا کمی از مشکلات و فشارشان کاسته شود.»
*****
ایمان نصیرزاده مدیر آموزشگاه موسیقی «راد» است.
او تمبک را به صورت حرفهای مینوازد و حدود ١٥ سال است که در عرصه موسیقی فعالیت میکند. میگوید: «سالها است به عنوان نوازنده تمبک و مدرس ساز تمبک و مبانی ریتم، در آموزشگاههای موسیقی شهرهای شیراز، استهبان و نیریز فعالیت میکنم.
در این دورهی پرچالش انگار هنرمندان پا به دنیایی انتزاعی گذاشتهاند؛ دنیایی که هیچ صورت و شکل طبیعی در جهان در آن قابل شناسایی نیست. دنیایی که با هنر و فعالیت هنری جنگی تمام عیار دارد.
از مشکلات اقتصادیشان گرفته تا فعالیتهای هنری، هنرمندان شخصاً مسئول تمام مشکلات تحمیل شده هستند.
در حوزهی موسیقی، با وجود لغو تمام کلاسها و فعالیتهای گروهی و تنها برگزاری کلاسهای انفرادی با رعایت تمام پروتکلهای بهداشتی، متأسفانه آموزشگاهها با تعطیلیهای زیادی روبرو شده و مشکلات زیادی به فعالان این حوزه تحمیل شد.
آموزشگاهها و مدرسین به ناچار تن به کلاسهای غیرحضوری دادهاند و باز هم بر سر این راه مشکلات فراوانی است.
یکی از مشکلات، کُندی سرعت اینترنت برای برگزاری کلاسهای آنلاین است. کلاسهای موسیقی بسیار حساس هستند و به شدت وابسته به زمان؛ این در حالی است که کُندی اینترنت باعث عدم انتقال دقیق اطلاعات بین مدرس و هنرجو میشود.»
ادامه میدهد: «تعداد محدودی میتوانند با کلاسهای غیرحضوری ارتباط برقرار کنند. همچنین هنرجویانی که میخواهند موسیقی را از ابتدا شروع کنند، به صورت غیرحضوری ممکن نیست و این چالشی بزرگ برای مدرسان است. کلاسها به دو صورت آنلاین و آفلاین برگزار میشود. در کلاسهای آفلاین که بر پایه ارسال ویدئو استوار است، هنرجو درسی را که باید به معلم خود ارائه کند، به صورت ویدئو ارسال میکند و مدرس با توجه به نیاز هنرجو با پیام، پیام صوتی، عکس و ویدئو، مشکلات هنرجو را برطرف و درس جدید را ارسال میکند. این کار در کلام بسیار ساده، اما برای داشتن یک کلاس غیرحضوری باکیفیت بسیار فرایند پیچیدهای است.
مدرس باید بارها ویدئوی درس هنرجویان را با حساسیت چک کند تا متوجه مشکلات هنرجویان شود و راهکاری برای رفع این مشکل پیدا کند و آن را با هر ترفندی که میتواند به هنرجو انتقال دهد. این کار واقعاً نیاز به تجربه زیاد و توانمندی در تدریس دارد و کار هر مدرسی نیست.
کیفیت کلاسهای آنلاین بستگی به هنرجو و مدرس دارد که گاهی اوقات با کیفیت کلاس حضوری برابری میکند. اما در کل کیفیت کلاس حضوری بسیار بالاتر از غیرحضوری است. تجربه نشان داده است کسانی که خواهان پیشرفت هستند، کلاس غیرحضوری بهتر از تعطیل کردن کلاس تا زمان حضوری شدن است؛ چون وقفه در آموزش باعث پسرفت میشود. ما هنرجویان مستعد زیادی را به علت تعطیلشدن کلاسها از دست دادیم.»
نصیرزاده در مورد برگزاری کنسرت میگوید: «برای کنسرت برنامههای زیادی داشتیم که متأسفانه فکر نمیکنم با این شرایط بتوانیم حالاحالاها کنسرتی برگزار کنیم. کرونا برای هنرمندان سراسر جهان و خصوصاً ایران فاجعه بزرگی بود و باید برای این شرایط گریست. امیدواریم بتوانیم هرچه سریعتر از این بحران گذر کنیم و شاهد برنامههای هنری زیادی باشیم.»
در پایان میگوید: «در اینجا از همه عزیزان و دستاندرکاران حوزه هنر که با وجود تمام مشکلات صبوری میکنند و اصالت هنر را حفظ میکنند و همچنین هنرجویانی که با هر سختی ادامه میدهند و خانواده های بزرگ اندیشی که دست از حمایت فرزندانشان بر نمیدارند، تشکر ویژه دارم.»