یکی از احکامی که در منابع و متون دین اسلام اعم از قرآن و روایات مورد تأکید ویژه قرار گرفته، سنت نیکوی قرض‌الحسنه است. به طوری که خداوند پاداش چند برابری برای آن در نظر گرفته و فرموده است: «کیست آنکه به خدا وام نیکو دهد، تا آن را برایش چندین برابر بیفزاید؟ (بقره/ ٢٤٥)» و همچنین در روایتی از وجود نازنین پیامبر رحمت(ص) اینگونه در وصف قرض‌الحسنه آمده که: «كسى كه به برادر مسلمان خود قرض دهد، در برابر هر درهمى كه قرض داده هم وزن كوه احد و كوه رضوان و كوه سينا، حسنات خواهد داشت. و اگر براى وصول آن مدارا كند، از پل صراط همچون برق جهنده بدون حساب و عذاب خواهد گذشت.( وسائل الشيعه، ج١٨، ص٣٣١» .
قرض‌الحسنه به وام بدون بهره گفته می‌شود که در لغت از دو واژه «قرض» به معنای بریدن که کنایه از این است که قرض‌دهنده از آن مال دل بریده است و یا به تعبیر آیت‌ا... جوادی آملی آن مال را از بقیه اموالش بریده است (تفسیر تسنیم، ج ١١، ص ٥٨٣) و «الحسنه» به معنای نیکو تشکیل شده است. و قرض نیکو آن است که از مال حلال باشد و آن را با منت گذاردن و اذیت، ضایع نکند.(مجمع البیان، ج ٢، ص ١٣٦) البته در فرهنگ اسلام و قرآن قرض‌الحسنه تنها به امور مالی مربوط نمی‌شود بلکه از آنجایی که در قرض دادن اصل مال باقی می‌ماند و برگردانده می‌شود، هر کار نیکی که انسان انجام بدهد، آن کار از بین نرفته و نزد خداوند باقی می‌ماند(بقره/ ١١٠)، از همین رو اسلام هر عمل نیکی را قرض‌الحسنه می‌داند و به انجام آن تشویق می‌کند. نکته قابل توجه دیگر این که خدای تعالی قرض‌الحسنه را قرض گرفتن خودش نامیده (بقره، ٢٤٥) و برای تشویق مؤمنان به انجام این سنت نیکو پاداش آن را چندین برابر اصل آن قرار داده است و بنا به فرموده علامه طباطبایی علاوه بر آن اجر کریم می‌دهد؛ اجر کریم اجری است که در نوع خودش پسندیده‌ترین باشد و اجر اخروی همین‌طور است چون فوق تصور انسان است (ترجمه المیزان، ج١٩، ص ٢٧٢). قرآن برای سنت قرض‌الحسنه پادش و اجر زیادی بیان کرده است. از آن جمله پاداش چند برابر(حدید، ١١) از بین رفتن گناهان (مائده، ١٢) و آمرزش و شکرگزاری (تغابن، ١٧) می‌باشد.
درباره فضیلت و اهمیت قرض‌الحسنه، مطالب زیادی نگاشته شده و می‌توان صفحات زیادی در این باره نوشت. اما آنچه که نویسنده را بر آن داشت تا این چند سطر را به رشته تحریر درآورَد، استقبال کم نظیر مردم دوست داشتنی نی‌ریز از این امر اجتماعی است. وجود حدود هفت صندوق قرض‌الحسنه رسمی و البته صندوقهای قرض‌الحسنه متعدد خانگی نشان از فرهنگ والای مردم شهرستان دارد. از همین رو ابتدا روی سخنم با مسئولین محترم و اهالی رسانه است که باید هرچه بیشتر این حرکت هنرمندانه و خداخواهانه را حمایت کرده و البته با تبلیغات مناسب و درخور، سبب گستردگی کمّی و کیفی آن شوند.
تعجب‌آور است که این اتفاق تاکنون در تلویزیون ملی کشور بازخورد نداشته است. لذا می‌توان از این امر گزارش کاملی تهیه نمود تا به عنوان الگو در سطح کشور به نمایش در آیَد. خصوصاً این که برخلاف برخی شهرهای دیگر، قرض‌الحسنه در نی‌ریز پویا و فعال است. این درحالی است که در سایر شهرهایی که بنده برخورد داشته‌ام این امر کاملاً منفعل بوده و بازتاب زیادی ندارد. امروز هر کس در بازار شهر قدم بزند حضور فعال صندوقهای قرض‌الحسنه را به چشم می‌بیند. فروشگاه‌های زیادی اجناس خود را به صورت معرفی به صندوقهای مختلف و در نتیجه با پرداخت اقساطی به مشتری می‌دهند که این عمل علاوه بر خداپسندانه بودن، ضامن کسب فروشنده و راحتی خریدار می‌گردد. لذا تشویق و حمایت از این عمل خیرخواهانه و اجتماعی ضروری است. نکته قابل تذکر دیگر این که مردم نیز باید با اهمیت به قول و پیمان و عهد خود، در بازپرداخت اقساط نهایت تلاش را داشته تا این حرکت ادامه پیدا کرده و البته هم از نظر کیفی و هم کمّی گسترش بیشتری پیدا کند. بازاریان و سرمایه‌داران نیز باید حسابهای قرض‌الحسنه خود را تقویت کنند تا سرمایه بیشتری در این امر خداپسند به جریان بیفتد. به امید روزی که تمام شئون جامعه خداپسند و الهی باشد.
منابع:
١- قرآن
٢- شیخ حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ناشر مؤسسه آل‌البیت قم، چاپ اول، ١٤٠٩ مهشیدی
٣- جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، نشر اسراء، قم: ۱۳۸۵ خورشیدی، چاپ اول
٤- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان، انتشارات ناصر خسرو، تهران: ۱۳۷۲ خورشیدی
٥- طباطبائی، محمد‌حسین، ترجمه تفسیر المیزان
